کتاب «روش تحقیق معاصر در علوم انسانی» چاپ شد

کتاب «روش تحقیق معاصر در علوم انسانی» نوشته احمد محمدپور توسط نشر ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شد.

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «روش تحقیق معاصر در علوم انسانی» (مباحثی در سیاست‌های روش) نوشته احمد محمدپور به تازگی توسط نشر ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است.

مسئله روش، چه در معنای فنی و چه در معنای کلی آن، قدمتی به درازای تاریخ فلسفه دارد و به هیچ عنوان چیز جدیدی نیست؛ حتی انتزاعی‌ترین نظام‌های فلسفی به طور ضمنی در لابه لای مباحث هستی شناختی و معرفت شناختی خود ناگزیر جایی برای روش باز کرده اند یا آشکارا از آن سخن گفته اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به عنوان مثال، فیلسوفان پیشاسقراطی روش را عمدتا در چارچوب جهان بینی بیان کرده و جا می‌دادند.

نویسنده کتاب پیش رو، مدرس گروه انسان شناسی دانشگاه واندربیلت است و در این اثر، بر نیاز بازگشت به روش در قالب جهان بینی تاکید می‌کند. خلاف نگرش حاکم بر روش شناسی تحقیق که معتقد است روش‌های کمی‌و کیفی پژوهش صرفا ابزاری در خدمت فرضیات برآمده از رویکردهای نظری هستند، محمدپور نشان می‌دهد که روش‌های تحقیق برخاسته از جهان بینی‌ها و موقعیت‌های زیست جهان هستند که درک و تفسیر ما را از جهان شکل می‌دهند.

این کتاب ۱۱ فصل دارد که به ترتیب عبارت اند از: «از پارادایم به اپیستمه»، «شناخت عینی واقعیت: از کنت تا باسکار»، «ساختار به مثابه واقعیت: از سوسور تا لاکان»، «روش شناسی رهایی بخش: از آدونور تا هومی‌بهابها»، «انسان شناسی در چنبره نگاه‌ها: از هنری مورگان تا جورج مارکوس»، «واقعیت به مثابه تفسیر معنا: از دیلتای تا گارفینکل»، «فلسفه قاره ای و جدال بر سر معنا: از کانت تا دریدا»، «فلسفه تحلیلی و تلاش برای رسیدن به حقیقت: از فرگه تا کو آین»، «درک نوپراگماتیسمی‌از روش: رورتی و فلسفه پساتحلیلی»، «پست مدرنیسم و امکان تولید معرفت: از توینبی تا باومن» و «بازتعریف معرفت در بستر سیاست رادیکال: از دریدا تا بدیو»

کتاب «روش تحقیق معاصر در علوم انسانی» با بررسی بستر شکل گیری برخی از جریان‌های مهم نظری و عملی علوم انسانی دوران معاصر و همچنین برجسته کردن سویه‌های هستی شناختی و معرفت شناختی آن‌ها، در پی ارائه مفهوم جدیدی از روش تحقیق و کاربرد آن است. این کتاب، روش‌های تحقیق را شیوه‌هایی برای نگاه به جهان یا بودن در آن و مواجهه با مسائل پیش روی انسان و معضلات فلسفی، اجتماعی، سیاسی و... می‌داند. به این ترتیب نویسنده با ارائه تعریف‌های طبیعت گرایانه و ذات گرایانه مرسوم در روش شناسی علوم انسانی مخالفت می‌کند.

در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:

به باور دریدا، باور مسلم و مسلط متافیزیک غربی حضور است. این اندیشه غیاب را جدی نمی‌گیرد. دریدا نشان می‌دهد که در سنت فکری، فلسفی و علمی‌غرب همواره گفتار از نوشتار باارزش تر انگاشته شده و در هر متنی به گفتار برتری داده شده است. گفتار از این رو بر نوشتار برتری دارد که در این ارتباط دوسویه گوینده و شنونده هر دو حضور دارند و گفت و شنود براساس این حضور پیش می‌رود. این شکل از ارتباط که واکنش فوری شنونده را در پی دارد، با ارزش تر دانسته می‌شود. به نظر ما، به هر رو معنا در حضور به شکلی کامل به دست می‌آید و منطق مکالمه حضوری شان دیگری دارد. این دیدگاه مورد تائید دریدا نیست.

دریدا از افلاطون و پیروانش انتقاد می‌کند که چرا به پیروی از منطق حضور، نوشتار را در مرتبه ای فروتر از گفتار قرار دادند. افلاطون استدلال می‌کرد که در گفتار وجهی از حضور میان گوینده و گفته شده موجود است، اما در نوشتار نویسنده غایب است و معنای مورد نظر وی نیز مستور می‌ماند. به باور دریدا، متافیزیک فرض می‌کند که گوهر یا حقیقتی وجود دارد که می‌تواند همچون زیربنای تمامی‌عقاید ما عمل کند. دریدا هر گونه نظام فکری ای که چنین زیربنایی را بنیان فلسفه ورزی خویش قرار دهد متافیزیک می‌خواند. در نظر وی، متافیزیک یعنی هستی به مثابه حضور.

این کتاب با ۵۲۸ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۳۹ هزار تومان منتشر شده است.

منبع: مهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۴۲۹۶۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اسلامی‌سازی علوم انسانی امری ضروری است

به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام سیدرسول موسوی صبح یکشنبه در نشست «پیشینه‌شناسی رویکردهای اسلامی به علوم انسانی» اظهار کرد: یکی از مباحثی که در نظام جمهوری اسلامی مهم است، مباحث علوم انسانی است، به این معنا که علوم انسانی باید بومی شود و به تعبیر دقیق‌تر اسلامی‌سازی علوم انسانی یعنی نگاه ما به انسان یک نگاه معنوی و الهی باشد.

وی با بیان اینکه رویکرد کشورهای غربی به علوم انسانی غالباً اومانیستی و انسان‌محوری است. طبیعتاً هنگامی که اختلاف مبنایی حاصل شد، در شاخه‌ها و فروع نیز به طریق اولی اختلافاتی وجود دار.، تصریح کرد: در این زمینه تاکنون کتاب‌های زیادی در زمینه اسلامی ساز علوم انسانی نوشته شده است و دیدگاه‌ها و نظریه‌های زیادی در این زمینه وجود دارد اما در این میان باید مورد توجه باشد، روش شناسی است.

مدیر گروه و عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی (ره) با اشاره به ۲ دیدگاه در رابطه با اسلامی‌سازی علوم انسانی گفت: یک دیدگاه از منظر فلسفی بررسی می‌شود، یعنی از دانش و علم فلسفه به ویژه حکمت متعالیه که ملاصدرا آن را بنیان نهاده، برای اسلامی‌سازی علوم انسانی استفاده شود البته فارابی نیز از فیلسوفانی است که از او به عنوان مؤسس توسعه فلسفه به علوم اجتماعی و انسانی یاد می‌شود.

وی با بیان اینکه از آنجایی در یونان هم دیدگاهی اجتماعی نسبت به علوم انسانی وجود داشت و علوم انسانی دارای جایگاه بود؛ پس پیوندی میان فلسفه و دانسته‌های اجتماعی و علوم انسانی از ابتدا در یونان وجود داشته است، افزود: پس از ورود فلسفه به حوزه اسلامی توسط مسلمانان و فیلسوفانی همچون خواجه نصیرالدین طوسی، بوعلی سینا، فارابی و… نگاه به فلسفه چنین بود که بر علوم انسانی مسلط است.

حجت‌الاسلام موسوی با اشاره به اینکه استفاده از قرآن و سنت، روشی دیگر در رابطه با اسلامی‌سازی علوم انسانی است، اضافه کرد: پیشینه این روش نیز به مفسرینی باز می‌گردد که از نگاه قرآن و حدیث مطالبی را بیان کردند.

وی درخصوص طبقه‌بندی تفسیرهای قرآنی نیز گفت: یکی از این تفاسیر، تفسیرهای اجتماعی، تفاسیری هستند که به مردم، جامعه و نیازهای اجتماعی توجه دارند. تفاسیر عصری (زمانی) هم مسائل روز و مورد نیاز را بیان می‌کنند. دسته سوم نیز شامل تفاسیر موضوعی هستند که نیازهای جامعه را بر مبنای آیات قرآن پاسخ می‌دهند. یعنی موضوع از جامعه استخراج شده و براساس قرآن بررسی می‌شود. کتاب «سنت‌های تاریخ در قرآن» از شهید سید محمد باقر صدر نیز در راستای تفسیر موضوعی است.

مدیر گروه و عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی (ره) اضافه کرد: در بحث اسلامی‌سازی علوم انسانی، چه با روش فلسفی و استفاده از ایده‌های فیلسوفان و چه با روش تفسیری، منابع و پیشینه متعددی وجود دارد.

وی با تقسیم تفسیر موضوعی به دو نوع درون قرآنی و برون قرآنی گفت: منظور از تفسیر موضوعی درون قرآنی آن است که موضوع در قرآن وجود دارد و تفسیر موضوعی برون قرآنی به مسائل روز و دانش‌های بشری اشاره دارد.

حجت‌الاسلام موسوی در خصوص کارکردهای خانواده در زمینه اسلامی سازی علوم انسانی ابراز کرد: پیدایش کارکردهای خانواده در غرب مطرح شد و کتاب‌های متعددی نیز در این رابطه نوشته‌اند. به طور کلی ۲ شاخه و مکتب فکری در تمام عرصه‌ها میان غربیان رواج دارد که مباحث را به دو شاخه ساختارگرایی و کارکردگرایی تقسیم می‌کند.

وی تأکید کرد: ساختارگرایان معتقد بودند در موضوعات علوم انسانی باید به مبادی، ساختارها، اصول و ریشه‌ها نگریست اما به فواید و منافع کمتر توجه داشته اند. کارکردگرایان نیز در پی تحولاتی که در غرب به وجود آمد، منفعت‌گرا شدند و به سمت بیان کارکردها و فواید رفتند.

این پژوهشگر دینی که بر این باور است خانواده از مباحث بین رشته‌ای است، گفت: هم در روان‌شناسی و هم در جامعه‌شناسی این امر مورد بحث قرار می‌گیرد. اما از آنجا که مبحثی اجتماعی به‌شمار می‌رود، پس جامعه‌شناسان بیشتر به آن پرداخته‌اند.

وی اضافه کرد: جامعه‌شناسان کارکردگرا نیز بحثی با عنوان «کارکردهای خانواده» را مطرح کردند. برای مثال بحث تولید مثل و تنظیم و کنترل نسل را از کارکردهای خانواده برشمردند.

کد خبر 6097051